او خاطره اش را این چنین تعریف می کرد
از شهرستان لنگرود عازم جبهه شدم.در عملیات والفجر10 در حالیکه پای چپم قطع شده بود به اسارت نیروهای بعثی درامدم.تا 5 روز بعد از عملیات در منطقه عملیاتی افتاده بودم اب و غذایم در این مدت تنها ، سبزه های بیابان بود.
چند نفر از دوستانم ، به درجه شهادت نائل امدند.روزی یکی از نگهبان های عراقی به یک اسیر ایرانی که بسیجی 15 ساله بود گفت:پدر و مادرت را چقدر دوست داری؟
برادر بسیجی جواب داد :پدر و مادرم مثل چشمان من هستند و مانند چشمم برای من عزیزند.
نگهبان عراقی دوباره پرسید:رهبرت را چقدر دوست داری؟ ان برادر گفت:رهبرم مانند قلب من است.انسان بدون چشم می تواند زندگی کند و ادامه حیات دهد هر چند که دشوار است اما بدون قلب نمی تواند زنده بماند.
یکبار افسر عراقی به بسیجی 14-15 ساله ای در هنگام اسارت گفته بود:این پارچه که بر پیشانی خود بسته ای چیست؟ او می گوید:این یک پارچه معمولی نیست بر روی ان نام «حبیب ابن مظاهر » نوشته شده است.افسر عراقی خنده بلندی کرده و گفته بود:یعنی چه؟حبیب ابن مظاهر کجا و تو کجا؟حبیب92 ساله بود و 1400 سال پیش می زیست ،تو 14-15 ساله هستی .برادر بسیجی قاطع برخورد کرده و گفته بود:حبیب ابن مظاهر برای بر افراشتن پرچم اسلام جنگیده و من هم به این هدف به میان امده ام و این مهم است.
اردوگاه ما در شهر تکریت از جمله اردوگاه های مخفی عراق بود و اکثر اسرا بسیجی بودند.داشتن قلم،کاغذ و مطالعه کلا ممنوع بود.بچه ها مخفیانه تا نیمه های شب بیدار می ماندند و دور از چشم نگهبان ها مطالعه می کردند و فعالیت های مذهبی را انجام می دادند.بعد از رحلت حضرت امام(ره)بچه ها تا صبح پشت دیوار ها قران می خواندند و قران حتی یک لحظه روی زمین نمی ماند.
او خاطره اش را این چنین تعریف می کرد
از شهرستان لنگرود عازم جبهه شدم.در عملیات والفجر10 در حالیکه پای چپم قطع شده بود به اسارت نیروهای بعثی درامدم.تا 5 روز بعد از عملیات در منطقه عملیاتی افتاده بودم اب و غذایم در این مدت تنها ، سبزه های بیابان بود.
چند نفر از دوستانم ، به درجه شهادت نائل امدند.روزی یکی از نگهبان های عراقی به یک اسیر ایرانی که بسیجی 15 ساله بود گفت:پدر و مادرت را چقدر دوست داری؟
برادر بسیجی جواب داد :پدر و مادرم مثل چشمان من هستند و مانند چشمم برای من عزیزند.
نگهبان عراقی دوباره پرسید:رهبرت را چقدر دوست داری؟ ان برادر گفت:رهبرم مانند قلب من است.انسان بدون چشم می تواند زندگی کند و ادامه حیات دهد هر چند که دشوار است اما بدون قلب نمی تواند زنده بماند.
یکبار افسر عراقی به بسیجی 14-15 ساله ای در هنگام اسارت گفته بود:این پارچه که بر پیشانی خود بسته ای چیست؟ او می گوید:این یک پارچه معمولی نیست بر روی ان نام «حبیب ابن مظاهر » نوشته شده است.افسر عراقی خنده بلندی کرده و گفته بود:یعنی چه؟حبیب ابن مظاهر کجا و تو کجا؟حبیب92 ساله بود و 1400 سال پیش می زیست ،تو 14-15 ساله هستی .برادر بسیجی قاطع برخورد کرده و گفته بود:حبیب ابن مظاهر برای بر افراشتن پرچم اسلام جنگیده و من هم به این هدف به میان امده ام و این مهم است.
اردوگاه ما در شهر تکریت از جمله اردوگاه های مخفی عراق بود و اکثر اسرا بسیجی بودند.داشتن قلم،کاغذ و مطالعه کلا ممنوع بود.بچه ها مخفیانه تا نیمه های شب بیدار می ماندند و دور از چشم نگهبان ها مطالعه می کردند و فعالیت های مذهبی را انجام می دادند.بعد از رحلت حضرت امام(ره)بچه ها تا صبح پشت دیوار ها قران می خواندند و قران حتی یک لحظه روی زمین نمی ماند.
تشکیل بسیج مستضعفین، ارتش بیست میلیونی به فرمان امام خمینی (ره) هوشیاری و درایت بی نظیر حضرت امام خمینی (ره) از جمله اساسی ترین عوامل در جهت خنثی سازی توطئه ها به حساب می آید که به برکت این دوراندیشی و هدایت انقلاب در مسیر اصلی خود، زمینه انقلاب دوم فراهم آمد و با سقوط لانه جاسوسی امریکا در تهران و برملاشدن ماهیت سلطه جو و تجاوزکارانه امریکا، شیطان بزرگ با ضربه ای سخت و جبران ناپذیر روبرو شد.
اسناد بدست آمده از لانه جاسوسی و اظهارات صریح حکام امریکایی مردم و رهبران کشور و بویژه حضرت امام را با این حقیقت آشکار مواجه ساخت که احتمال مداخله نظامی امریکا و هجوم وی به جمهوری اسلامی، امری بعید و غیرممکن نبوده و با توجه به سوابق این کشور در جهان لزوم آمادگی مردم جهت مقابله و رویارویی را در کوتاهترین زمان ممکن آشکار می ساخت.
بر این اساس امام امت در پنجم آذرماه سال 58، یعنی در مدتی کمتر از یک ماه بعد از انقلاب دوم، فرمان تاریخی تشکیل بسیج را صادر فرمودند:
یک مملکت بعد از چند سالی که بیست میلیون جوان دارد باید بیست میلیون تفنگدار داشته باشد و بیست میلیون ارتش داشته باشد و یک چنین مملکتی آسیب پذیر نیست و مردم دلسوخته و مسلمان پاکباخته که دل در گرو عشق به انقلاب و هدفهای والای آن داشتند، با آمادگی و قصد و اراده خلل ناپذیر جهت پاسداری از دستاوردهای انقلاب گروههای مقاومت مردمی را درپایگاههای بسیج و در آن زمان در مساجد سراسر کشور تشکیل دادند.
اولین تجربه آنها به صورت عملی یاری رساندن به سپاه و کمیته در قالب رویارویی با ضدانقلاب و خنثی سازی توطئه های آنها بود و از این راه نقش موثری در خدمت به انقلاب و اهداف الهی آن هم نشان دادند.
با هجوم و تجاوز ارتش عراق به کشور اسلامیمان در شهریور 59 این اعتقاد که یک سازماندهی جهت تشکیل بهتر نیروهای مردمی بوجود آید، قوت گرفت و از آن پس نیروهای مردمی صاحبان اصلی انقلاب اسلامی جهت حضور گسترده در جبهه گروه گروه به بسیج ملحق گردیدند و عملیاتهایی چون طریق القدس، حصر آبادان، فتح المبین، ثامن الائمه و الفجر 8 ، کربلای 5 و .... از دستاوردهای عظیم این تشکل الهی بود.
اگر امروز توفیق این را داشته ایم که کشور اسلامیمان و ملت سلحشور آن را از گزند نابکاران و نااهلان تاریخ حفظ کنیم به یمن حضور گسترده بسیج بوده و لاغیر. چنان که رهبر فقید انقلاب اسلامی حضرت امام (قدس سره) فرمودند:
رحمت و برکات خداوند بر بسیج مستضعفان که بحق پشتوانه انقلاب است.
آری رزمنده بسیجی، ضمن توان رزمی بسیار بالا در نبرد نامنظم، جنگجوی قابلی دردفاع منظم بحساب می آید تا حدی که سلاحهای سنگینی چون توپ و تانکهای پیش رفته را به حرکت در آورده و روبروی دشمن قرار داده.
هدف از تشکیل واحد بسیج مستضعفین ایجاد توانایی های لازم در کلیه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی به منظور دفاع از کشور، نظام جمهوری اسلامی و همچنین کمک به مردم به هنگام بروز بلایا و حوادث غیرمترقبه یا هماهنگی مراجع ذیربط می باشد.
بسیج جایگاهی ملکوتی است. مکانی برای درس چگونه زیستن انسانها، جایگاه عشق و صفا و صمیمت و در یک کلام، شهید جبهه ها و قهرمان یا مظلوم پشت جبهه هاست.
بیش از یکسال از صدور فرمان امام خمینی (رحمة الله علیه) مبنی بر تشکیل بسیج نگذشته بود که رژیم بعثی عراق در تحقق اهداف پلید نظام سلطه جهانی، هجوم همه جانبه خود را به میهن اسلامی ما آغاز کرد.
انقلاب اسلامی در آن اوضاع بحرانی ناشی از دگرگونی ها و تغییر و تحولات آن زمان، هیچ گونه، آمادگی لازم را برای مقابله با متجاوزان بعثی نداشت. ارتش جمهوری اسلامی ایران که با حمایت امام خمینی (رحمة الله علیه) توانسته بود جایگاه خود را پیدا نماید، در حال خودسازی و تثبیت نظم و انظباط بود. سپاه پاسداران هم که نهادی نوپا و برای حفظ امنیت شهرها به وجود آمده بود، فاقد هرگونه تجهیزات لازم و تجربه کافی برای مقابله با تجاوز خارجی بود.
از آن سو دشمن هم با ارتشی تا بن دندان مسلح و برخودار از پشتیبانی قدرتهای استعمارگر، کشور را مورد هجوم قرار داد. در این اثنا بود که نقش بسیج به عنوان یک نیروی جوشیده از متن مردم انقلابی، در صحنه دفاع مقدس ظهور پیدا کرد. دشمن که سودای فتح سه روزه را در سر می پروراند، در همان روزهای نخستین با مردمی مواجه شد که با دست خالی به دفاع از کیان مقدس نظام اسلامی خود برخاسته بودند و از ایثار خون خویش دریغ نمی کردند، جوانان سلحشوری که به فرمان امام (رحمة الله علیه) در پایگاههای مقاومت تحت نام "بسیجی" گرد آمده بودند و با کوچکترین اشاره ایشان به جبهه های نبرد می رفتند و تا آخرین قطره خون خویش ایستادگی و مقاومت می کردند.
در طول هشت سال دفاع، بسیج آن چنان درخشید که دشمنان اعتراف کردند که "قدرتی در بسیج نهفته است که می تواند با یکایک ارتش های کلاسیک جهانی مقابله کند". بسیج علاوه بر حضور در خط مقدم نبرد وظیفه جذب، آموزش و سازماندهی نیروهای مردمی و اعزام آنها را به جبهه های نبرد برعهده داشت و در این مدت توانست جمیعت مؤمن و صاحب ارزشی را از امت حزب الله، در درون خود بپروراند و پایه ریزی ارتش مردمی را دنبال کند و سرانجام پس از هشت سال دفاع مقدس، بسیجیان مظلوم و سلحشور جبهه های توحید به همراه امت شهیدپرور، از این آزمایش الهی سربلند و پیروز بیرون آمدند.
از نوجوان 13 ساله تا پیرمرد 80 ساله در میان خیل عظیم شهدای بسیجی مشاهده می شود. امام راحل این چهره های مظلوم را به شایستگی تمام به تصویر کشیدند و فرمود:
شما آئینه مجسم مظلومیت ها و رشادت های این ملت بزرگ، در صحنه نبرد و تاریخ مصور انقلابید. شما فرزندان دفاع مقدس و پرچمداران عزت مسلمین و سپر حوادث این کشورید.
شرکت خواهران در بسیج:
جهاد در مکتب اسلام از فروع دین و از واجباتی است که استواری دین به آن بستگی دارد، زیرا اسباب سربلندی اعتلا و کمال و استقلال جامعه مسلمانان می شود و آن را در برابر دیگر ملل و دشمن متجاوز آبرو و عزت می بخشد. لذا به سبب آنکه دفاع در هر جامعه اسلامی حالت وجوب همگانی دارد، و چون مقدمه واجب نیز واجب می گردد و باید مسلمانان اعم از زن و مرد برای ایجاد زمینه آموزش و حفظ توانایی های دفاعی که خود مقدمه است، کوشش نمایند.
به این ترتیب بر زنان مسلمان نیز واجب است تا در جهات گوناگون، از جمله رزمی، نظامی برای مقابله با دشمن مهاجم به کشور اسلامی، آماده دفاع باشند.
بر همین مبنا آموزش نظامی خواهران نیز در بسیج آغاز شد و علاوه بر آن با فرموده های امام خمینی (ره) در سالروز ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها نکات مبهم آن نیز تبیین گردید.
ایشان فرمودند:"حضرت زهرا سلام الله علیها مجاهده و مخاطبه با حکومتهای وقت داشت و آنها را محاکمه می کرده اند، شما باید از ایشان تبعیت کرده و به او اقتدا کنید تا در روز زن وارد شوید و اگر بپذیرید، هم باید در میدان تحصیل و علم و هم در میدان دفاع از اسلام مجاهده نمایید، که دفاع از اسلام از مهماتی است که بر هر مرد و زن و هر کوچک و بزرگی است. البته در آن محیطی که شما تعلیم نظام می بینید باید محیط آزاد و صحیح و همه جهات عفاف محفوظ گردد."
مرکز بسیج خواهران مأموریت جذب، آموزش و سازماندهی بانوان کشور را بر عهده دارد و تاکنون توانسته است در امر آموزش خواهران در زمینه های نظامی امدادگری، عقیدتی، سیاسی و سوادآموزی، خدمات و اقدامات مؤثری انجام دهد.
همچنین خواهران بسیجی در دوران دفاع مقدس در پشت جبهه ها نیز حضوری فعال داشتند و در تهیه و تدارک وسایل مورد نیاز رزمندگان اسلام، زحمات فراوانی را متحمل شدند.
تشکیل بسیج مستضعفین، ارتش بیست میلیونی به فرمان امام خمینی (ره) هوشیاری و درایت بی نظیر حضرت امام خمینی (ره) از جمله اساسی ترین عوامل در جهت خنثی سازی توطئه ها به حساب می آید که به برکت این دوراندیشی و هدایت انقلاب در مسیر اصلی خود، زمینه انقلاب دوم فراهم آمد و با سقوط لانه جاسوسی امریکا در تهران و برملاشدن ماهیت سلطه جو و تجاوزکارانه امریکا، شیطان بزرگ با ضربه ای سخت و جبران ناپذیر روبرو شد.
اسناد بدست آمده از لانه جاسوسی و اظهارات صریح حکام امریکایی مردم و رهبران کشور و بویژه حضرت امام را با این حقیقت آشکار مواجه ساخت که احتمال مداخله نظامی امریکا و هجوم وی به جمهوری اسلامی، امری بعید و غیرممکن نبوده و با توجه به سوابق این کشور در جهان لزوم آمادگی مردم جهت مقابله و رویارویی را در کوتاهترین زمان ممکن آشکار می ساخت.
بر این اساس امام امت در پنجم آذرماه سال 58، یعنی در مدتی کمتر از یک ماه بعد از انقلاب دوم، فرمان تاریخی تشکیل بسیج را صادر فرمودند:
یک مملکت بعد از چند سالی که بیست میلیون جوان دارد باید بیست میلیون تفنگدار داشته باشد و بیست میلیون ارتش داشته باشد و یک چنین مملکتی آسیب پذیر نیست و مردم دلسوخته و مسلمان پاکباخته که دل در گرو عشق به انقلاب و هدفهای والای آن داشتند، با آمادگی و قصد و اراده خلل ناپذیر جهت پاسداری از دستاوردهای انقلاب گروههای مقاومت مردمی را درپایگاههای بسیج و در آن زمان در مساجد سراسر کشور تشکیل دادند.
اولین تجربه آنها به صورت عملی یاری رساندن به سپاه و کمیته در قالب رویارویی با ضدانقلاب و خنثی سازی توطئه های آنها بود و از این راه نقش موثری در خدمت به انقلاب و اهداف الهی آن هم نشان دادند.
با هجوم و تجاوز ارتش عراق به کشور اسلامیمان در شهریور 59 این اعتقاد که یک سازماندهی جهت تشکیل بهتر نیروهای مردمی بوجود آید، قوت گرفت و از آن پس نیروهای مردمی صاحبان اصلی انقلاب اسلامی جهت حضور گسترده در جبهه گروه گروه به بسیج ملحق گردیدند و عملیاتهایی چون طریق القدس، حصر آبادان، فتح المبین، ثامن الائمه و الفجر 8 ، کربلای 5 و .... از دستاوردهای عظیم این تشکل الهی بود.
اگر امروز توفیق این را داشته ایم که کشور اسلامیمان و ملت سلحشور آن را از گزند نابکاران و نااهلان تاریخ حفظ کنیم به یمن حضور گسترده بسیج بوده و لاغیر. چنان که رهبر فقید انقلاب اسلامی حضرت امام (قدس سره) فرمودند:
رحمت و برکات خداوند بر بسیج مستضعفان که بحق پشتوانه انقلاب است.
آری رزمنده بسیجی، ضمن توان رزمی بسیار بالا در نبرد نامنظم، جنگجوی قابلی دردفاع منظم بحساب می آید تا حدی که سلاحهای سنگینی چون توپ و تانکهای پیش رفته را به حرکت در آورده و روبروی دشمن قرار داده.
هدف از تشکیل واحد بسیج مستضعفین ایجاد توانایی های لازم در کلیه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی به منظور دفاع از کشور، نظام جمهوری اسلامی و همچنین کمک به مردم به هنگام بروز بلایا و حوادث غیرمترقبه یا هماهنگی مراجع ذیربط می باشد.
بسیج جایگاهی ملکوتی است. مکانی برای درس چگونه زیستن انسانها، جایگاه عشق و صفا و صمیمت و در یک کلام، شهید جبهه ها و قهرمان یا مظلوم پشت جبهه هاست.
بیش از یکسال از صدور فرمان امام خمینی (رحمة الله علیه) مبنی بر تشکیل بسیج نگذشته بود که رژیم بعثی عراق در تحقق اهداف پلید نظام سلطه جهانی، هجوم همه جانبه خود را به میهن اسلامی ما آغاز کرد.
انقلاب اسلامی در آن اوضاع بحرانی ناشی از دگرگونی ها و تغییر و تحولات آن زمان، هیچ گونه، آمادگی لازم را برای مقابله با متجاوزان بعثی نداشت. ارتش جمهوری اسلامی ایران که با حمایت امام خمینی (رحمة الله علیه) توانسته بود جایگاه خود را پیدا نماید، در حال خودسازی و تثبیت نظم و انظباط بود. سپاه پاسداران هم که نهادی نوپا و برای حفظ امنیت شهرها به وجود آمده بود، فاقد هرگونه تجهیزات لازم و تجربه کافی برای مقابله با تجاوز خارجی بود.
از آن سو دشمن هم با ارتشی تا بن دندان مسلح و برخودار از پشتیبانی قدرتهای استعمارگر، کشور را مورد هجوم قرار داد. در این اثنا بود که نقش بسیج به عنوان یک نیروی جوشیده از متن مردم انقلابی، در صحنه دفاع مقدس ظهور پیدا کرد. دشمن که سودای فتح سه روزه را در سر می پروراند، در همان روزهای نخستین با مردمی مواجه شد که با دست خالی به دفاع از کیان مقدس نظام اسلامی خود برخاسته بودند و از ایثار خون خویش دریغ نمی کردند، جوانان سلحشوری که به فرمان امام (رحمة الله علیه) در پایگاههای مقاومت تحت نام "بسیجی" گرد آمده بودند و با کوچکترین اشاره ایشان به جبهه های نبرد می رفتند و تا آخرین قطره خون خویش ایستادگی و مقاومت می کردند.
در طول هشت سال دفاع، بسیج آن چنان درخشید که دشمنان اعتراف کردند که "قدرتی در بسیج نهفته است که می تواند با یکایک ارتش های کلاسیک جهانی مقابله کند". بسیج علاوه بر حضور در خط مقدم نبرد وظیفه جذب، آموزش و سازماندهی نیروهای مردمی و اعزام آنها را به جبهه های نبرد برعهده داشت و در این مدت توانست جمیعت مؤمن و صاحب ارزشی را از امت حزب الله، در درون خود بپروراند و پایه ریزی ارتش مردمی را دنبال کند و سرانجام پس از هشت سال دفاع مقدس، بسیجیان مظلوم و سلحشور جبهه های توحید به همراه امت شهیدپرور، از این آزمایش الهی سربلند و پیروز بیرون آمدند.
از نوجوان 13 ساله تا پیرمرد 80 ساله در میان خیل عظیم شهدای بسیجی مشاهده می شود. امام راحل این چهره های مظلوم را به شایستگی تمام به تصویر کشیدند و فرمود:
شما آئینه مجسم مظلومیت ها و رشادت های این ملت بزرگ، در صحنه نبرد و تاریخ مصور انقلابید. شما فرزندان دفاع مقدس و پرچمداران عزت مسلمین و سپر حوادث این کشورید.
شرکت خواهران در بسیج:
جهاد در مکتب اسلام از فروع دین و از واجباتی است که استواری دین به آن بستگی دارد، زیرا اسباب سربلندی اعتلا و کمال و استقلال جامعه مسلمانان می شود و آن را در برابر دیگر ملل و دشمن متجاوز آبرو و عزت می بخشد. لذا به سبب آنکه دفاع در هر جامعه اسلامی حالت وجوب همگانی دارد، و چون مقدمه واجب نیز واجب می گردد و باید مسلمانان اعم از زن و مرد برای ایجاد زمینه آموزش و حفظ توانایی های دفاعی که خود مقدمه است، کوشش نمایند.
به این ترتیب بر زنان مسلمان نیز واجب است تا در جهات گوناگون، از جمله رزمی، نظامی برای مقابله با دشمن مهاجم به کشور اسلامی، آماده دفاع باشند.
بر همین مبنا آموزش نظامی خواهران نیز در بسیج آغاز شد و علاوه بر آن با فرموده های امام خمینی (ره) در سالروز ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها نکات مبهم آن نیز تبیین گردید.
ایشان فرمودند:"حضرت زهرا سلام الله علیها مجاهده و مخاطبه با حکومتهای وقت داشت و آنها را محاکمه می کرده اند، شما باید از ایشان تبعیت کرده و به او اقتدا کنید تا در روز زن وارد شوید و اگر بپذیرید، هم باید در میدان تحصیل و علم و هم در میدان دفاع از اسلام مجاهده نمایید، که دفاع از اسلام از مهماتی است که بر هر مرد و زن و هر کوچک و بزرگی است. البته در آن محیطی که شما تعلیم نظام می بینید باید محیط آزاد و صحیح و همه جهات عفاف محفوظ گردد."
مرکز بسیج خواهران مأموریت جذب، آموزش و سازماندهی بانوان کشور را بر عهده دارد و تاکنون توانسته است در امر آموزش خواهران در زمینه های نظامی امدادگری، عقیدتی، سیاسی و سوادآموزی، خدمات و اقدامات مؤثری انجام دهد.
همچنین خواهران بسیجی در دوران دفاع مقدس در پشت جبهه ها نیز حضوری فعال داشتند و در تهیه و تدارک وسایل مورد نیاز رزمندگان اسلام، زحمات فراوانی را متحمل شدند.
از جمله اموری که عقل انسان هیچگاه نتوانسته است تمایل خود را به آن پنهان سازد، همانا «کشف آینده» است. آینده که به طور معمول مجهول است، گاه در دایره عقل و گاه در ساحت تخیل به گونه های مختلف و بعضاً متباین تصور می شود. چنین تمایلی است که از دیر باز آدمیان را به جعل فرضیاتی درباره راه و رسم پیش بینی آینده وا می دارد. تا همین اواخر، منجمان (نه به معنی ستاره شناسان) در دربار پادشاهان و سلاطین به صورت بندی فرضیاتی می پرداختند تا بتوانند با توسل به آنها، رویدادهایی چون بیماری و سلامت سلاطین، پیروزی و شکست در جنگ ها و چگونگی وقوع حوادث طبیعی و نظایر آن را پیش بینی کنند- قدما این نوع فعالیت را تنجیم می نامیدند- چرا که باور غالب چنین بوده- و شایدهنوز هم باشد- هنگامی که بشر از دهلیز زمان عبور می کند و به آینده گام می نهد،آنچه به استقبال او می آید، قبلاً توسط اراده هایی برتر (خارج از اراده انسان)طراحی شده و رقم خورده اند و لذا در برابر چنین وضعیتی انسان خود را موجودی مسلوب الاختیار می پنداشت. به همین سبب به پیشگویی می پرداخت؛ اما در برابر آن، تعالیم الهی بیان می دارند؛ نه چنین است که انسانها و جوامع بشری قربانی سرنوشت محتوم خویش باشند. بلکه آدمیان به میزان پایبندی به سنت الهی و در سایه تلاش و کوشش فردی و جمعی می توانند آینده بهتری را برای خود رقم زنند.آیه مبارکه زیر ناظر به چنین معنایی است:
«ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم» (به راستی که خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نخواهد داد مگر آنچه را در ضمیرشان است تغییر دهند ). (رعد-آیه 11)
علیرغم این، انسان همواره شیفته دانستن از تحولات در زمانهای دور دست بوده اما در نیل به این آگاهی ها گرفتار کج اندیشی های بسیار شده است. در گذشته های دور بدلیل کمبود منابع علم و دانش و محدود بودن دامنه معرفت، تلاش بشر معمولاً مصروف پیش بینی آینده نزدیک می شده است، اما آیا اکنون نیز
چنین است؟
سوم:
در عصری بسر می بریم که مالامال از تغییر و دگرگونی است. امروزه رشد علم و توسعه فناوریهای گوناگون این امکان را برای انسان فراهم نموده است که به دوره های بلند مدت بیاندیشد. اگر در مراحل نخستین، «بقاء» به مثابه هدف عمده به شمار می رفت، امروزه پیشرفت علوم، انسان را در مرحله ای قرار داده که بتواند پیرامون چگونگی «کیفیت بقاء» نیز تصمیم بگیرد.
در آغاز هزاره سوم که بسیاری از انگاره ها، الگوها و چارچوب های تجویزی (به دلایل گوناگون) به چالش کشیده شده اند، نگرانی از آینده همچنان برای انسان باقی است. از این رو در تحقیقات اجتماعی رشته جدیدی تحت عنوان آینده پژوهی پدید آمده است که هدف آن مطالعه و بررسی منظم آینده است.آینده پژوهی در پی کشف، ابداع و ارزیابی آینده های ممکن و محتمل و بهتر است. آنچه آینده نگری را از طالع بینی جدا می کند، آگاهی به این مطلب است که آینده به طور قطع و یقین در تمامی ابعاد تعیین نشده است. از این رو به تصمیماتی وابسته است که انسانها در زمان «حال»می گیرند.
چهارم:
ملاحظات پیرامونی ما اینچنین می نمایانند که در عصری زندگی می کنیم که
رسانه ها بر تمامی شئونات زندگی بشر تفوق و استیلا یافته اند. در سایه زندگی
رسانه ای، جذب مخاطبان بیشتر، پیش نیاز تولید آینده مطلوب است. رسانه ها می توانند به گونه ای افکار و تصورات افراد را شکل دهند تا آینده ای را طلب کنند تا مخلوق آنها است و با این شیوه، سمت، ضرب آهنگ و ماهیت حرکت را تنظیم نمایند. ماهواره ها، اینترنت و دیگر مظاهر فناوریهای نوین در زندگی امروزه نقشی اساسی دارند. عرصه هایی برای ظهور مناقشات ارزشی و فرهنگی، خلق و ابداع شده اند که پیش از این در تاریخ زندگی بشر سابقه ای نداشته اند. بنابراین باید به این نکته بیاندیشیم که جنگ های جدید لزوماً و منحصراً فقط در میدانهای نبرد و رویارویی دوطرفه روی نمی دهند. هم عرصه ها و هم آرایش جنگی دستخوش تغییرات اساسی شده اند.
پنجم:
حضرت امام خمینی(ره) که بسیج مولود اندیشه تابناک ایشان است. بسیج را «پشتوانه انقلاب اسلامی»
می دانند. مقام معظم رهبری(مدظله العالی) نیز «بسیج را بدنه فعال ملت» قلمداد فرمودند. معظم له همچنین در دیدار با بسیجیان وپاسداران فرمودند: «این کانون عظیمی است که شما جزء تشکیل دهندگانش هستید، دایماً دارد شعله های مقدس و انوار تابناک خود را به سرتا سر دنیای اسلام و جهان بشریت
می فرستد و آینده را روشن تر و افقها را تابناک تر می کند. این آینده ای است که هر جوانی را که در این کسوت و در این موضع و در این راه قرار دارد،امیدوار می کند.»
ششم:
بنابراین اگر چنانچه بسیج بخواهد کماکان و همچنان با صلابت به راه پر افتخار خویش ادامه دهد، گریزی از آینده نگری و توجه به افقهای دور دست نیست. فرماندهان، مدیران و برنامه ریزان بسیج در این عرصه رسالتی بس عظیم بر عهده دارند. آنان باید بکوشند با تاسی به ارزشهای والای اسلامی و انقلابی و با پیمودن راهی که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی ترسیم نموده اند، روز به روز به قدرت و صلابت و کارآمدی بسیج بیافزاید. بسیج همان ظرفیتی است که می تواند با سازماندهی و آموزش آحاد مردم، به نماد
کامل تری از «قدرت ملی»تبدیل گردد. قدرتی که علاوه بردفاع ازدستاوردهای انقلاب اسلامی وتمامیت ارضی ایران اسلامی، پایگاهی برای تربیت و آموزش جوانان مومن و انقلابی است. نیل به چنین اهداف والایی در پرتو آینده نگری امکان پذیر خواهد بود. زیرا روز آمد کردن کارکردها و اصلاح و پیرایش ساختارها نیازمند تدقیق و شناخت نیازها و جهت دهی به ظرفیت ها و مقدورات موجود می باشد. گذشته دیگر در دسترس نیست و زمان حال هم به سرعت می گذرد، آینده چیزی است که برای ما باقی مانده است تا در آن و با آن زندگی کنیم. بنابراین هم عقلایی و هم لازم و ضروری است که به آینده فکر کنیم، تمرکز داشته باشیم، و برای آن با وجود تنوع ،پیچیدگی و تغییر پذیری، برنامه ریزی و خود را برای رویارویی با شرایط دشوار آماده کنیم. غرق شدن در گذشته یا حال –یا هر دو- و غفلت از آینده با منطق دین و عقل
ناسازگار است. چنانچه حضرت علی(ع)می فرمایند:«پیروزی در دور اندیشی است».
نتیجه آنکه نگاه به آینده یک ضرورت تام و تمام برای مجموعه بسیج است. آینده را
نمی توان پیشگویی کرد بلکه باید آن را ساخت. در این راستا بسیج باید نقش واقعی خود را استمرار بخشد و به رسالت مهمی که بر عهده دارد عمل کند. مدیران بسیج باید بتوانند با نگرش به آینده و دست زدن به یک سلسله مطالعات در حوزه آینده پژوهی، مهارت خود را در فهم صحیح و مدیریت مطلوب زمان افزایش دهند و آینده بهتری را برای بسیج رقم زنند. بدین منظور لازم است به مراحل این آینده پژوهی اهتمام ورزند:
1- شناخت مشکلات،تهدیدها و فرصت ها
ارزیابی و آشنایی با چالش های فرارو، تهدیدات و فرصت ها ی موجود در بطن روندها و تحولات نخستین مرحله یک فعالیت علمی آینده پژوهانه است.
2-به چالش کشیدن مفروضات و الگوهای جاری
بسیاری از پیش فرضها را بایستی از نگاهی نقادانه مورد بازنگری قرار داد.از این منظر است که می توان به ضعف و کاستی های روش های جاری پی برد و برای رسیدن به اهداف متعالی بسیج، روشهای جدید و کارآمد تری را پیشنهاد داد. درک صحیح از وضعیت های آینده مستلزم به کار بستن چنین نگرشی است.
3- ایجاد چارچوب هایی برای تصمیم سازی
پس از رسیدن به برآوردی واقعی از تهدیدات و فرصت ها و بازنگری در الگوهای موجود به چارچوب های نوینی در فرآیند تصمیم سازی می توان دست یافت.
4-تعیین سیاست ها و کنش های بدیل
بدیهی است به دنبال رسیدن به چارچوب های جدید، تعیین و تنظیم خط مشی ها و اقدامات مقتضی که با قالب های طرح ریزی شده، همخوان و متناسب باشد، ضرورت دارد.
5-پیشنهاد انواع رویکردهای ممکن برای حل مساله
گام واپسین در آینده پژوهی ارایه رویکردهایی به منظور رفع مشکلات و مسائل است.
والسلام
بسیج و
ضرورت نگاه به آینده
مقام معظم رهبری با
عنایت به شرایط حاکم بر جهان، در شهریور 1386 نکات مهمی را در خصوص توجه به آینده
ارائه فرمودند و تاکید داشتند که «گرچه به تعبیری سپاه ]و بسیج[ در دوران دفاع
مقدس و پس از آن عملکردهای خوبی داشتند و این عملکردهای خوب نقاط برجسته و درخشنده
ای را در تاریخ خدمت سپاه به جامعه اسلامی مان به نمایش گذاشته، ولی نباید سرگرم
این گذشته درخشان شد و از آینده غافل بود
اگر به فکر آینده نباشیم
آیندگان با حوادثی که با آنها مواجه خواهند شد، دچار دستپاچگی و تعجیل در عمل
خواهند شد و ممکن است خسارتهای جبران ناپذیری دچار انقلاب و نظام شود.» برخی گمان
می کردند بسیج- با توجه به خاستگاه تاریخی اش- مولود اقتضائاتی است که در سالهای
آغازین جنگ تحمیلی شکل یافته اند و با تکیه بر همین فلسفه وجودی، بقاء آن را در
شرایط غیر جنگی امری دشوار و چه بسا دور از ذهن می پنداشتند. در حالیکه کیفیت بقای
بسیج طی سالهای پس از دفاع مقدس نه تنها ناظر به نقش دفاعی آن در عرصه پاسداری از
دستاوردهای انقلاب اسلامی بوده، بلکه با تعمیم فعالیت آن به عرصه های فرهنگی
اجتماعی و سازندگی، ابعاد وسیع تری نیز یافته است.تنومند شدن بدنه بسیج به طور قطع
نتیجه صُدفه و اتفاق نیست؛ بلکه نتیجه فرایندی است که در بستر زمان و با برخورداری
از آگاهی و معرفت به رسالت دینی و انقلابی و عمل به فرامین و رهنمودهای رهبر
فرزانه انقلاب روی داده است.
به هر روی سخن گفتن از
بسیج صرفاً معطوف به بزرگداشت بسیج نیست، چرا که ملت مسلمان ما همواره قدردان
زحمات، فداکاریها و رشادتهای بسیجیان پاکباخته و دلاور بوده و خواهند بود. صف
طولانی شهدای بسیج، هم آنانی که هنوز هم گاه به گاه در خیابانهای شهرهای بزرگ و
کوچک بر روی دوش مردم کوچه و بازار تشییع می شوند، گواه خلوص، رادمردی و شرافت
آنان است.
اما اینک بسیج چه رسالتی
بر دوش دارد؟چگونه به آن آگاهی می یابد تا بتواند آینده ای بهتر بنا کند؟ دورانی
که تغییرات شگرفی در عرصه مناسبات فرهنگی و اجتماعی و دفاعی و نیز در صحنه روابط
بین الملل روی داده است. عصری که جهانخواران و مستکبران می کوشند با لطاف الحیل و
با اختصاص میلیاردها دلار پول و امکانات مختلف، آینده را به نفع خود سامان دهند.
در چنین اوضاع مغشوشی که مناقشه تاریخی حق و باطل صورت پیچیده تری به خود گرفته
است، «بسیج» در کجا ایستاده است و چه وظیفه ای به عهده دارد؟ نکته ای بسیار حیاتی
است. این «فهم زمان» است که به بسیج کمک خواهد کرد تا خود را بیابد و متناسب با
آرمانها و ارزشهای والای اسلامی و انقلابی، آینده را بهتر از پیش بسازد. از چنین
منظری است که آینده نگری برای بسیج امری لازم و برای بقای فرهنگ و تفکر بسیجی
ضرورتی اجتناب نا پذیر است.
نوشتار حاضر می کوشد در
کنار بازخوانی کوتاهی از سیر تطور تاریخی علاقه مندی انسان به آینده پژوهی، به
ضرورت توجه به آینده بسیج تاکید نموده و علاوه بر آن به طور اجمالی به بیان روش
های برای به روز آمد کردن کارکردهای بسیج بپردازد.
یکم:
مجهولاتی که در برابر
انسان قرار می گیرند، معمولاً دو گونه اند:
مجهولاتی که با جهد عقلی
به زمره معلومات ملحق می شوند و دسته دیگر مجهولاتی هستند که عقل آدمی قدرتی برای
کشف آنها ندارد. از خصائص ذاتی انسان یکی آنست که (از طریق به کار بردن عقل) به حل
معماها و مجهولات سخت علاقه مند و شایق است. اساساً همین خرد گرایی و تمایل به رمز
گشایی از رویدادها و حوادث طبیعی و غیر طبیعی است که آدمی را از دیگر جانداران
متمایز می سازد. با تکیه بر همین امتیاز است که ارسطو، مصنف علم منطق(Logic) و پیروان او در عالم اسلام نظیر فارابی و
ابن سینا، «ناطق»بودن را وجه ممیز انسان می دانند. ناطق بودن به یک معنا ناظر به
تمایل آدمی به امر شناخت و تلاش برای نقاب افکندن از چهره مجهولات است.
دوم:
